Het strand lokt in alle jaargetijden vele bezoekers die er komen voor de zon, de rust, de weidsheid, de zee. Het strand is natuur. Door de hoeveelheid bezoekers staat de natuur op het strand hier en daar onder druk. NPHD-partner Stichting Duinbehoud is één van de trekkers van Het Groene Strand, een project om de planten en dieren op die ogenschijnlijk lege zandvlakte beter te beschermen. Al is ‘Groen Strand’ niet zo’n duidelijke naam, zegt Marc Janssen, directeur van stichting Duinbehoud. “Natuurstrand dekt de lading beter”.

In 2020 is Stichting Duinbehoud samen met LandschappenNL, Stichting Anemoon, Vogelbescherming en IVN begonnen om het leven op het strand te beschermen onder de noemer ‘Het Groene Strand’. Doel is mensen te informeren over wat er allemaal leeft op de zandvlakte bij zee en die natuur te beschermen. Dat leven is soms onzichtbaar of onooglijk voor ons, maar van levensbelang voor insecten en vogels.

Ook dood materiaal is van levensbelang
Het gaat niet alleen om plantjes en grassen die op het strand groeien, maar ook om schelpdieren, krabbetjes, insecten en zelfs het dode materiaal, vertelt Marc Janssen van Stichting Duinbehoud. ’Natuurstrand’ dekt de lading dus eigenlijk wat beter dan ‘Groen Strand’, zegt hij. “Ook aangespoeld zeewier en schelpdieren zijn belangrijk voor veel dieren. Zandvlooien en wiervliegen profiteren ervan en vogels zoals drieteenstrandlopers en meeuwen eten ervan.” Dit vloedmerk is bovendien een voedingsbodem voor biestarwegras waar jonge duintjes uit ontstaan. En die dragen dan weer bij aan de veiligheid van de kuststrook. Het hoort op het strand en het is daar nodig.
Daarom zegt Marc: “Het is belangrijk dat we plastic en ander afval van het strand opruimen, maar laat het organische materiaal dan liggen. Alleen lukt dat niet met de machines die gemeentes inzetten om het strand op te ruimen. Daarom adviseren wij ze om daarmee te stoppen. Veel gemeenten halen het afval nu niet meer machinaal op, behalve bij de boulevardgedeeltes. In plaats daarvan nemen teams van vrijwilligers met de hand het afval en het plastic mee.” Natuurinclusief schoonmaken dus, en dat sluit goed aan bij de doelen van Nationaal Park Hollandse Duinen.

Foto: Charles Daniels

Strandbroeders zoeken rust
Verschillende vogels broeden ook op het strand, zoals strandplevieren en dwergsterns. Wandelaars, honden en gemotoriseerd verkeer bedreigen de rust en het broedsucces. Daarom beschermen vrijwilligers van ‘Het Groene Strand’ de nesten van deze strandbroeders.
“We proberen in het vroege voorjaar een stuk van het strand met lint af te zetten zodat er geen bezoekers meer komen”, vertelt Marc. “Het geeft rust. Vogels hebben dat onmiddellijk door. We zien dat bontbekplevieren het meteen weten te vinden. Op de Zandmotor en bij Noordvoort (tussen Noordwijk en Zandvoort) lopen nu vrijwilligers die maandelijks het strand schoonmaken en delen afzetten. Ook nesten schermen we met linten af en we zetten er infobordjes bij om te zorgen dat de vogel rust krijgt.
Daarnaast vragen we gemeentes om geen vergunningen meer te geven voor activiteiten met bijvoorbeeld gemotoriseerd verkeer. Houd rekening met de natuur en houd een deel van het strand vrij van dit soort recreatie, is onze oproep. De Zandmotor was bijvoorbeeld overal vrij toegankelijk waardoor er stukken kapotgereden werden. Met gemeente Westland en provincie Zuid-Holland zijn we in overleg hoe dat te reguleren is.” Dat bewust bezoekersmanagement belangrijk is om de natuur te ontzien, onderschrijft ook Nationaal Park Hollandse Duinen.

Groene Strandwimpel en Blauwe Vlag
Gemeentes die dit allemaal goed organiseren, krijgen jaarlijks de Groene Strandwimpel uitgereikt. Veel mensen kennen ook de Blauwe Vlag, maar die heeft een ander doel, legt Marc uit: “De Blauwe Vlag is met name gericht op toerisme en recreatie. Hij wordt uitgereikt aan gemeentes die het strand schoonhouden van afval, voorlichting geven over het milieu en voor een goede zeewaterkwaliteit zorgen. De Groene strandwimpel verdien je als je de natuur goed beschermt. Vanaf 2025 werken de Blauwe Vlag en Het Groene Strand samen en dan reikt één organisatie beide vlaggen uit aan gemeentes.”

Meedoen als particulier of als bedrijf
Goede voorlichting aan het publiek is in alle gevallen cruciaal. De vrijwilligersteams op de stranden geven informatie, delen zoekkaarten uit en organiseren excursies. In NPHD gebeurt dat al bij Noordwijk en op de Zandmotor. Marc: “Ten zuiden van de Wassenaarseslag willen we ook een vrijwilligersgroep oprichten. We zijn verder bezig om een Natuurhuisje te ontwikkelen bij Langevelderslag met voorlichtingsmateriaal over de natuur. Op de website van Stichting Duinbehoud is een boekje verkrijgbaar.” Ook strandpaviljoens kunnen een positieve bijdrage leveren aan de biodiversiteit op het strand, bijvoorbeeld met een plasticvrij terras. Wil je meedoen, dan kun je aansluiten bij een strandgroep bij jou in de buurt. Meer informatie op de website van Het Groene Strand. De belangrijkste boodschap is: als we de natuur op het strand niet vergeten, komt dat ook de biodiversiteit op het land ten goede.