Werken aan een rooskleurige toekomst voor zowel mens als natuur is een van de grootste opgaven van onze tijd. Maar ieder van ons beleeft en waardeert de natuur op zijn eigen manier. Dus hoe ziet zo’n toekomst er uit? Gezamenlijke visievorming is een belangrijke stap in het realiseren van de veranderopgave. Een diverse groep belanghebbenden van Nationaal Park Hollandse Duinen (NPHD) heeft deelgenomen aan een creatieve workshop toekomstdenken aan de hand van gewenste relaties met de natuur. Naast het schetsen van positieve toekomstbeelden voor mens, plant en dier in NPHD werden ook de transities in beeld gebracht die nodig zijn om een deze toekomsten te verwezenlijken. De resultaten zijn recent gepresenteerd in het vakblad ‘People and Nature’.

Nieuwe verhalen voor NPHD
Het versterken van de verbondenheid van mens en natuur in het Zuid-Hollandse kustlandschap is een van de doelstellingen waarvoor gebiedspartners van NPHD zich actief inzetten. Om wereldwijd het maken van nieuwe ideeën, visies en verhalen over mens-natuur relaties te stimuleren is er binnen het Intergouvernementeel Platform voor Biodiversiteit en Ecosysteemdiensten (IPBES) een nieuw raamwerk ontwikkeld. Dit ‘Nature Futures Framework’ neemt drie verschillende perspectieven op de natuur als uitgangspunt. Nature for Nature benadrukt de intrinsieke waarde van natuur. Nature for Society stelt het nut van de natuur centraal. Nature as Culture benadrukt de relaties die mensen met de natuur aangaan via persoonlijke, culturele en maatschappelijke banden, en beschouwd de mens als integraal onderdeel van de natuur. Dit laatste perspectief wordt nog wel eens over het hoofd gezien in beleidsdiscussies over natuurbehoud, terwijl de motivatie van mensen om natuur te willen beschermen veelal ligt in de verbondenheid die ze met de natuur ervaren. Samen met een team onderzoekers heeft een groep belanghebbenden van NPHD een creatieve workshop opgezet waarin dit Nature Futures Framework werd uitgeprobeerd, op zoek naar nieuwe verhalen over de toekomst van mens, dier en plant in NPHD.

Een bron van ideeën
Deelnemers aan de workshop hadden diverse achtergronden in bijvoorbeeld waterbeheer, natuurbeheer en beleid, en de meesten waren daarnaast ook bewoners en gebruikers van het gebied. Het Nature Futures Framework bleek een goed startpunt om de deelnemers gezamenlijk nieuwe toekomsten voor het park te laten verkennen. Een rijk natuurlandschap met ecologische verbindingen, een gezonde leefomgeving, en lokaal geproduceerd voedsel zijn onder andere toekomstvisies die gezamenlijk nagestreefd worden. Met name het Nature as Culture perspectief zorgde volgens Georgette Leltz, directeur NPHD, ervoor dat de discussies over natuurwaarden van het nationaal park verder gingen dan gebruikelijk. De toekomstbeelden zijn vervolgens gekoppeld aan de duurzaamheidsdoelen van de Verenigde Naties, de ‘Sustainable Development Goals’. Deze analyse maakt inzichtelijk dat NPHD zich voor deze internationale duurzaamheidsagenda met name wil inzetten voor de doelen ‘Leven op land’, ‘Duurzame steden en gemeenschappen’, en ‘Eerlijk werk en economische groei’. De laatste twee doelen zijn een logisch gevolg van de contour van NPHD, die steden als Den Haag en Leiden omvat en een hoge mate van bedrijvigheid in zich heeft.

Samen verder!
Mensen hebben verschillende ideeën, maar zien dankzij de discussies over de verschillende perspectieven op natuur ook overeenkomsten waar concreet samengewerkt kan worden aan een mooie toekomst voor mens en natuur. De workshop heeft een bron van ideeën opgeleverd die verder uitgewerkt kunnen worden. Discussies bevestigden het belang van een gedeelde set van kernwaarden en principes – het DNA van NPHD — om sturing te geven aan zowel individuele als collectieve inspanningen in het gebied. De uitkomsten van de sessie ondersteunen de landschapsstrategie en het uitvoeringsprogramma van NPHD. De positieve energie en de wil om samen te werken van de gebiedspartners wordt zo vertaald naar actie.

Het onderzoek werd gefinancierd door de Zweedse onderzoeksfinancier FORMAS. Klik hier voor het volledige artikel in het vakblad People and Nature.