Het mensinclusieve Nationaal Park Hollandse Duinen (NPHD) past nog niet in het nieuwe beleidskader nationale parken dat het Ministerie van LNV opstelt met de provincies en de nationale parken. Dat werd duidelijk tijdens het debat over een nieuwe benadering van nationale parken, op 13 februari in Naturalis georganiseerd door VVM Netwerk van milieuprofessionals. Terwijl de relatie tussen mens en natuur centraal staat binnen de ruime contouren van NPHD, trekt LNV de grenzen van een park dichter om de natuur heen. “Natuur laat zich niet begrenzen en menselijke invloed ook niet”, aldus Georgette Leltz, directeur van NPHD.

Nationaal Park 3.0
Het debat over een Nationaal Park 3.0 spitste zich toe op de vraag waar de grens voor natuurbescherming te trekken is. Nationaal Park Hollandse Duinen (NPHD) gaat ervan uit dat de mens onderdeel is van de natuur, lichtte directeur Georgette Leltz toe. “Natuur laat zich niet begrenzen en menselijke invloed ook niet.” Eind 2020 vroeg de organisatie de status van nationaal park aan. Het gebied omvat de brede kuststrook van Hoek van Holland tot Hillegom, met daarin meer dan 140 km2 waardevolle natuur (NNN en Natura 2000), maar ook de meer landinwaarts gelegen dorpen, bollenvelden en landgoederen. Inwoners, ondernemers en recreanten worden zo actief betrokken bij de doelstelling om de natuur te beschermen.
Franc van der Steen, MT-lid van het Ministerie van LNV, onderschreef de doelstelling om de mens met de natuur te verbinden. Het nieuwe beleidsprogramma nationale parken van LNV wil natuurinclusief denken en doen bevorderen, stelde hij. LNV ziet dat als een ontwikkelperspectief naar robuustere natuur- en landschapsgebieden met een stevige natuurkern, verbonden met de samenleving. Als voorwaarde geldt dat minstens de helft ervan is beschermd met als hoofddoel natuur. De natuur blijft dus de basis in een park, met ruimte om menselijke activiteit te ontplooien. “Zo kunnen we de kwaliteit en de status van het label Nationaal Park borgen”, aldus Van der Steen.
NPHD past niet binnen deze richtlijnen, omdat het de contour om het NNN- en Natura 2000-gebied veel ruimer trekt dan 50%. “Laten we het mogelijk maken dat we de status van nationaal park kunnen krijgen voor het hele gebied”, was de oproep van Leltz.

Vrijwillig samenwerken
Berend Potjer, gedeputeerde Provincie Zuid-Holland, brak een lans voor de vernieuwende aanpak van NPHD. “Als je mensen meeneemt in de nieuwe definitie, zet je ze aan het denken: mijn omgeving is het waard om goed voor te zorgen.” Ook spreker André van der Zande van de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur (Rli) was pleitbezorger voor Nationaal park 3.0. Het Rli-advies Natuurinclusief Nederland uit 2022 stelt dat geïsoleerde beschermde gebieden er niet voor zorgen dat de biodiversiteit gered wordt. Van der Zande: “Daar is de natuur, hier zijn wij, dat is een denkfout. Wij zijn deel van de natuur. Er is een transitie nodig waarin alle partijen vrijwillig samenwerken.” Zijn pleidooi: “Laat dit initiatief niet stuklopen op vastgelegde kaders. Dit is innovatie; maatschappelijk, sociaal en cultureel.”

Nationaal park brengt mensen in beweging
Volgens het nieuwe concept beleidskader nationale parken krijgt ook het Van Gogh nationaal park de aangevraagde status niet zonder meer voor het hele gebied. Namens hen deed Anneke Boezeman een dringende oproep: “Bij ons heeft de statusaanvraag een beweging in gang gezet. Daarom steun ik de oproep van NPHD: durf het aan om het gebied groter te maken zodat het geen begrenzingsdiscussie, maar een uitnodiging voor beweging en participatie wordt.”

Recreatiedruk
Uit de zaal klonk de zorg dat een mensinclusief nationaal park meer recreanten naar kwetsbare natuurgebieden zou trekken. Hoe bescherm je dan de flora en fauna? Van der Zande stelde een wedervraag: “Waarom wordt de natuur overlopen? Omdat we er te weinig van hebben. Breng het groen tot aan de voordeur. Ik ben veel banger voor vervreemding van de natuur. Een nationaal park biedt juist een betere kans om zonering aan te brengen in het gebied.”
Van der Steen erkende dat het spreiden van bezoekers over een breder gebied belangrijk is om de druk op de natuur te verminderen. Hij noemde dat “de ruimere jas”. “Om de kwaliteit van het omliggende landschap te versterken, heb je lokale partijen nodig. Dit beleidsprogramma is een middenweg, een ontwikkelpad. Ook NPHD en Van Gogh kunnen de ruimere jas ongetwijfeld vinden.”
“We vinden biodiversiteit allemaal belangrijk, maar als we vragen om divers beleid, dan kan dat niet”, reageerde Leltz tot slot. “Wat ons betreft bestaat NPHD al. We willen niet langer wachten.”