“Door ons aan te sluiten bij Nationaal Park Hollandse Duinen hebben we, voor zover het gaat om de natuur, een sterk merk als bondgenoot.” Dat zegt Tim den Outer, bestuurslid van de Algemene Vereniging voor Natuurbescherming voor Den Haag en omstreken (AVN). Sinds kort is de AVN partner van Nationaal Park Hollandse Duinen. De leden van de AVN hebben gedetailleerde kennis van het gebied, bijvoorbeeld van de flora van het zeedorpenlandschap. Bij grote en kleine projecten doen ze gemeenten en bouwondernemers handreikingen voor natuurbescherming. Hoe gaat de AVN te werk en wat kunnen we voor elkaar betekenen?

De 95-jarige AVN is de enige natuurvereniging in Nederland die zich expliciet op een grote stad richt. Er zijn zo’n vierduizend leden bij aangesloten, waarvan circa twintig actieve leden portefeuillehouder zijn van een bepaald gebied. Als de natuur daar in het gedrang dreigt te komen, trekken zij aan de bel. Tim den Outer is actief voor de AVN als portefeuillehouder van Scheveningen Noord.

Zijn favoriete plek in het duingebied is Meijendel. “Ik ben vogelliefhebber en ik ga vaak vogels tellen aan het Zwartepad, waarvandaan je een prachtig uitzicht hebt. Meijendel is het enige natuurgebied aan de kust van Zuid-Holland met zo’n uitgestrektheid. Met dank aan de waterwinning door Dunea is zo’n groot gebied bespaard gebleven van bebouwing.”

Den Outer is zo’n vier jaar geleden vrijwilliger geworden bij de AVN. “Ik ontleen zoveel plezier aan de natuur, dat ik ook iets terug wil doen. De natuur heeft geen stem. Door mijn activiteiten bij de AVN begrijp ik bovendien beter waarom dingen gebeuren. Je hoeft het er niet mee eens te zijn, maar je kunt het dan makkelijker accepteren.”

Compromis
De AVN hanteert een soort drietrapsraket bij het beschermen van de natuur in Den Haag en omstreken, vertelt Den Outer. Gebieden die binnen Natura 2000 en Natuurnetwerk Nederland vallen zijn het belangrijkst, dan de zones in de Groene Hoofdstructuur, en tot slot groen in het algemeen. “Op alledrie de niveaus zetten we ons in, maar met verschillende prioritering. We merken wel dat we hierbij handen tekort komen.” De AVN ziet dat de gemeente Den Haag goede ideeën en intenties heeft op het gebied van groen, natuur en biodiversiteit, maar de vereniging erkent tegelijkertijd dat er veel andere zwaarwegende belangen en doelen zijn waar de gemeente zich voor wil inzetten. “De uitkomst is altijd een compromis tussen die veelheid van belangen die er spelen. Het moet ook financieel haalbaar zijn. Die stedenbouwkundige ontwikkelingen zijn zo veelomvattend, dat het voor ons als vrijwilligers moeilijk is om die discussie te voeren. We hebben niet de sleutel in handen om plannen te realiseren. We zijn afhankelijk van de politiek, woningbouwcorporaties, bouwondernemingen et cetera.”

Bondgenoot
In dat krachtenveld kan Nationaal Park Hollandse Duinen een belangrijke rol spelen, vindt de AVN. Den Outer: “Mijn idee was: door ons aan te sluiten bij NPHD hebben we, voor zover het gaat om natuur, een stevig merk als bondgenoot. Zo kun je veel sneller tot de kern van de zaak komen. De druk op het gebied is groot. Veruit de grootste uitdaging is de bevolkingstoename en de daarvoor benodigde nieuwbouw. Ook in NPHD gaat het om recreatie en infrastructuur. Dus we zullen onder ogen moeten zien dat het ook hier om compromissen gaat.”

Het nationaal park benadert het gebied met al die verschillende ecologische en recreatieve zones als eenheid en dat is een grote meerwaarde, vindt Den Outer. “Doordat je ook al die diverse partijen hebt verenigd, en de gemeenten die daarbij aansluiten, bereik je dat je het probleem van beslag op de schaarse ruimte integraal kunt aanpakken.”

Wat kan de AVN voor NPHD betekenen? Den Outer: “Wat wij inbrengen is onze kennis van de natuurwaarden die we op een gestructureerde manier kunnen delen, via onze portefeuillehouders die elk aan een bepaald gebied aandacht besteden. We weten wat er per gebied speelt, we draaien mee in overlegstructuren en vangen signalen op. Dat doen we via de structuur van de vereniging en niet als eenling. Wij geven aan: als je dan toch moet kiezen, doe het niet daar, want daar zijn de natuurwaarden het hoogst.”

Praktisch en positief
Den Outer vindt het sterk dat er in NPHD ook steden zijn meegenomen. Zo zijn er nu nieuwe plannen voor het Havengebied Scheveningen. Hij noemt dit project als voorbeeld voor de aanpak van de AVN. “Er is alle belang bij om bij de haven, hoe bebouwd en geasfalteerd dan ook, steppingstones te creëren voor vogels en planten.” Scheveningen is immers de schakel tussen Meijendel, het Westduinpark en de kust richting Hoek van Holland. Aannemer Volker Wessels presenteerde de plannen met een mooie brochure. Daarop heeft de AVN een handreiking gemaakt met suggesties wat je binnen de bestaande kaders voor de natuur kunt doen, getiteld ‘Scheveningen natuurlijk zeedorp’. “Dat is ons handelskenmerk”, vertelt hij: “Praktisch, positief, met ideeën komen die niks kosten, en met een grote aannemer om tafel gaan zitten om te kijken hoe ver we komen. We staan voor het natuurbelang en in dit geval klopten we gewoon bij die aannemer aan. Zij stonden daar wel voor open.”

Per stukje natuur in dat Havengebied wijst de AVN op de kansen die er liggen voor de natuur.
Op diverse plekken vind je flora van het zeedorpenlandschap. “Dat zijn wilde planten die zich gevestigd hebben in zeedorpen. Een hele aparte flora, ontstaan uit interactie tussen mens en natuur. Vissers legden hun netten te drogen waardoor kalk van schelpen en zeewier meekwam, er liepen koeien en geiten op kleine weitjes; die wisselwerking heeft in honderden jaren een heel eigen flora doen ontstaan. Als je tussen al dat beton in de haven plekjes openlaat, vestigen zich soms ontzettend zeldzame planten, wat insecten een kans geeft en daarmee alle vogels die de kuststrook aandoen.” Ook tussen de basaltblokken groeien die planten, maar regelmatig worden ze daar weggeborsteld. “Dat is zonde, want als je het met rust laat geef je de planten een kans. We vragen hier dus de aannemer en de gemeente om dingen niet te doen, juist iets te laten.

Wat er wel mogelijk is
“Het is tegelijk wel een voorbeeld waar het ook ‘doodloopt’”, vervolgt Den Outer. “We hebben die handreiking gepresenteerd, iedereen was enthousiast, maar vervolgens is er niets gebeurd. Daarom sluiten we graag aan bij NPHD. Je hebt een instantie nodig van omvang, met een groot netwerk en met invloed waardoor je effectiever wordt.“ Door al die partijen die deelnemen zie je ook waar de knelpunten en kansen zijn, zegt hij. “Je kunt effectiever worden door samen te kijken naar wat er wel mogelijk is.”