Het kleinste bewoonbare Rijksmonument van Nederland staat in Wassenaar. ’t Hertenhuisje ligt op Landgoed Backershagen en is de residentie van Menno Doornbos. Hij organiseert er uiteenlopende activiteiten waarmee hij zijn verwondering over deze unieke plek met anderen deelt. Zo raken meer mensen betrokken bij de bijzondere natuur en historie van het Wassenaarse landgoed dat in Nationaal Park Hollandse Duinen ligt. Ook door verhalen te vertellen kunnen we samen zorgen voor onze leefomgeving en de natuur in het nationaal park.  

Een vrolijke gedachte in de 18e eeuw
Menno Doornbos is kunstadviseur en woont op Landgoed Backershagen in ’t Hertenhuisje, met 32m2 het kleinste bewoonbare Rijksmonument van Nederland. “’t Hertenhuisje is een stenen gebouwtje waarin het voer voor de herten werd bewaard”, vertelt Menno. “Het is door Cornelis Backer in 1772 gebouwd. Hij en zijn echtgenote Maria van der Hagen zijn de naamgevers van het landgoed Backershagen. In de 18e eeuw was alles wat uit China kwam erg in de mode, zoals lakkasten, waaiers en porselein met afbeeldingen van Chinese en Japanse berglandschappen. Toen had Cornelis een vrolijke gedachte: als we nu eens een heuvel opwerpen met daarop een theekoepel zodat je een mooi uitzicht krijgt over een Chinees berglandschap. En dat heeft hij gedaan: hij liet watertjes uitgraven en die grond werd gebruikt om hoogteverschillen te creëren, zodat er een apart perspectief ontstond. Dat was echt nieuw in die tijd, het waren moderne denkers.”
Op het landgoed vind je ook een schelpengrot; wie van dat fenomeen meer wil weten, kan een rondleiding volgen, bijvoorbeeld door Menno.

De natuur omarmde me
Leven op Backershagen heeft Menno’s leven verrijkt en veranderd. “Door op deze plek te wonen, omarmde de natuur me. Ik begon me zorgen te maken over de slechte conditie van de mosheuvels maar ik vond dat ik er dan meer van moest weten. Daarom ben ik een opleiding gaan volgen als natuurgids bij IVN. Met twee medestudenten heb ik het landgoed als adoptiegebied gemonitord en onderzocht. Er groeien hier bijvoorbeeld bijzondere paddenstoelen. En vier oude eiken uit 1731 leven hier nog steeds. Ik ben ook een imkeropleiding gestart om bijen te houden. Het heeft me veel kennis gebracht over de omgeving.”

Verwondering delen
Zijn achtergrond als kunstadviseur zet Menno in om op creatieve manieren zijn kennis en verwondering over de natuur op het landgoed te delen. “Vroeger verbleven op landgoederen ook kunstenaars, wetenschappers, musici en schrijvers om elkaar, de bewoners en de bezoekers te verwonderen. Op een bescheiden manier probeer ik die verwondering terug te brengen door hier activiteiten te organiseren.” Zo kun je op Backershagen niet alleen IVN-rondleidingen volgen, maar ook het bostheater ‘Bambi in Backershagen’ bezoeken, een viervoetersbuffet meemaken (zie afbeelding) of wandelen met de Verhalenvertellers van Wassenaar, waar Menno er een van is. Bij de natuurexcursies wil hij ook graag de leerlingen van het nabijgelegen Rijnlands Lyceum betrekken, zodat bij hen ook interesse voor de natuur gaat leven.

Afbeelding: Het Viervoetersbuffet bij ‘t Hertenhuisje op 4 oktober 2022, een kunstproject van Jeronimus van Pelt

Verbinden
De natuur kan op die manier een rol spelen om mensen met elkaar te verbinden, denkt Menno. Of die invloed misschien ook de andere kant op werkt, namelijk richting de natuur, dat onderzoekt bevriend architect Rianne Makkink. Zij is bezig met een opleiding bij het Center for Eco Intention en vroeg of ze op Backershagen onderzoek mocht doen. “Het idee is dat de activiteiten die je in een gebied ontwikkelt, de gezondheid en vitaliteit van de omgeving beïnvloeden. Het betekent dus niet, dat je niets met de natuur mag doen, maar het gaat er vooral om hoe je met de natuur omgaat. Als het goed is, breng je positieve energie die goed is voor de natuur. Die effecten wil zij monitoren en meetbaar maken. Het is complex, maar interessant.”

Verhalen om de natuur te beschermen
De rode draad van alles wat Menno doet om voor Backershagen te zorgen, is communiceren, vertellen en inspireren. “Op zo’n landgoed waarin alles zich met elkaar verhoudt, is het van belang dat het geheel een ensemble blijft vormen. Ik wil proberen ‘t Hertenhuisje daar niet van los te weken. En bij al onze activiteiten laten we weten dat dit gebied onderdeel is van Nationaal Park Hollandse Duinen. Want ook op het grotere niveau, van Hoek van Holland tot Hillegom, is de natuur een ensemble.”
Verhalen vertelt Menno ook om de hem omringende natuur te beschermen. “Als ik iemand hier op een crossfiets over die heuveltjes zie gaan, dan spreek ik die persoon er wel op aan. Ik doe dat niet bestraffend maar dan vertel ik ze over de bijzondere geschiedenis. De meesten trekken zelf hun conclusie. De wereld is toch wat we er met elkaar van maken.”
In gesprek met elkaar krijgen we meer begrip en respect voor onze omgeving en de natuur waarin we leven. Zo kunnen wij als inwoners van Wassenaar samen zorgen voor onze directe leefomgeving en Nationaal Park Hollandse Duinen.