Wethouder Klaver: “Nationaal Park Hollandse Duinen is het vliegwiel, Wassenaar een eerste aanjager.”

Als groene gemeente is Wassenaar, een van de partners van Nationaal Park Hollandse Duinen, een belangrijke schakel tussen het Groene Hart en het duin- en kustlandschap. In dat gebied is een goede balans nodig tussen wonen, werken en recreëren.  De Wassenaarse wethouder Caroline Klaver-Bouman nam het initiatief voor een samenwerking met omringende gemeenten en de provincie Zuid-Holland om de natuur en het groen tussen Leiden en Den Haag te beschermen en te verbeteren. Wat houdt het initiatief in, hoe sluiten de ambities aan bij Nationaal Park Hollandse Duinen en wat ziet Wethouder Klaver als de eerstvolgende stap? “Draagvlak is er. Nu is er daadkracht en lef nodig.”

Omdenken
Wethouder Caroline Klaver-Bouman van de gemeente Wassenaar heeft economische ontwikkeling, verkeer en vervoer in haar portefeuille. Wassenaar ligt in de dichtbevolkte regio tussen Leiden en Den Haag, waar in de toekomst nog meer mensen komen wonen en werken. Maar dit gebied kenmerkt zich ook door het groene landschap dat zich uitstrekt van het Groene Hart in het oosten tot de kuststrook in het westen.
Een aaneengesloten gebied met ruimte voor de natuur, komt de kwaliteit van de leefomgeving ten goede, vindt Klaver. Geïnspireerd door de plannen voor Nationaal Park Hollandse duinen nam zij het initiatief om met omringende gemeenten en de provincie Zuid-Holland rond de tafel te gaan zitten om gezamenlijk de natuur in het gebied tussen Leiden en Den Haag te beschermen en de leefbaarheid te verbeteren, voor alle inwoners uit de regio.
Haar idee is, opvallend genoeg, ontstaan uit een autoweg: de N44. “Wassenaar is een groene gemeente maar de N44 doorklieft het dorp,” legt Klaver uit. “Daardoor bestaat Wassenaar uit kleine postzegels voor wonen en recreatie die niet met elkaar verbonden zijn. Dertig jaar lang zagen wij als Wassenaar de oplossing in een tunnel, maar dat bleek niet realistisch. Dus moesten we omdenken.”

Van een probleemweg naar een plan voor natuurbescherming, dat is inderdaad nogal een ommezwaai. Wat is de gedachte hierachter? Klaver ziet de natuur als essentieel onderdeel van een gezonde leefomgeving, vertelt ze. “Kwantiteit heeft tot nu toe de boventoon gevoerd, in de aanleg van meer asfalt en het bouwen van meer woningen, terwijl leefkwaliteit het ondergeschoven kindje was. Groen wordt als vanzelfsprekend gezien, maar ondertussen wordt het vaak opgeofferd. Als je naar de kaart van Zuid-Holland kijkt, dan zie je de uitbreiding van de verstedelijking waarbij de bebouwing van de ene gemeente naadloos overgaat in de andere gemeente. Dan blijft er weinig groen over. Daar moeten we heel alert op zijn. Mensen hebben ruimte en frisse lucht nodig. Als je leefkwaliteit en groen niet meeneemt in de ontwikkeling van een gebied, dan mis je een belangrijke schakel. Het idee is: laten we de dominantie van de N44 verminderen waardoor we het Groene Hart en de kust met elkaar kunnen verbinden. Een aaneengesloten gebied creëren waarbij genoeg ruimte is voor iedereen om te genieten van de frisse lucht en mooie natuur.”

Vliegwiel
In september kwamen bestuurders uit de regio bij elkaar in Wassenaar om de ambities voor het gebied te bespreken. Gemeenten Noordwijk, Katwijk, Zoetermeer, Leidschendam-Voorburg, Den Haag, Leiden, Provincie Zuid-Holland, Metropoolregio Rotterdam Den Haag, Dunea en Hoogheemraadschap Rijnland waren vertegenwoordigd en namens Nationaal Park Hollandse Duinen zat Georgette Leltz aan tafel. Voor dit initiatief is de ontwikkeling van Hollandse Duinen een grote inspiratie geweest, vertelt Klaver. “Een van de eerste adviseurs die Wassenaar hielp bij het verder ontwikkelen van de groenagenda was ook adviseur van Hollandse Duinen. Hij heeft ons enorm geïnspireerd met beelden en een visie: denk verder dan het lokale fietspad of die ene weg. Want de opgave is zoveel groter. Nationaal Park Hollandse Duinen laat zien dat Wassenaar onderdeel is van een groter geheel. Het nationaal park legt een ambitie neer, maar ook de mogelijkheid voor samenwerking in een netwerkorganisatie. Als we dat nog een stap verder kunnen brengen, in een samenwerkingsorganisatie – dat we het ook echt gaan doen, dan zijn we waar we moeten zijn.” Klaver ziet het zo: “Nationaal Park Hollandse Duinen is het vliegwiel en Wassenaar kan een belangrijke eerste aanjager zijn van dat vliegwiel.” Ze legt uit: “Ideeën vanuit Wassenaar kunnen het vliegwiel in beweging brengen met een aantal kleine concrete projecten. Samenwerken om daarmee tractie te krijgen en nieuwe, grotere initiatieven aan te jagen om de visie van het nationaal park ook werkelijkheid te maken.”

Welke rol kan Wassenaar volgens Klaver spelen? “Wij komen een beetje uit een Calimerostand, wij dachten altijd: wij zijn een kleine gemeente en om ons heen gebeurt heel veel, het overkomt ons. Maar Wassenaar heeft een groot groen gebied te bieden. Dat willen we graag toegankelijker maken, de kwaliteit ervan verbeteren en verbinden met het Groene Hart. Maar wij gaan niet over Zoeterwoude of Alphen. We moeten het dus gezamenlijk oppakken. Wassenaar kan een belangrijke bijdrage leveren aan het economisch vestigingsklimaat van Zuid-Holland waarbij het groene verhaal een belangrijke plek inneemt. Dat je uiteindelijk in Zuid-Holland wilt wonen en werken omdat het een mooie combinatie is van steden en buiten.”

Hoe ziet Klaver die samenwerking in relatie tot het nationaal park, waar een aantal dezelfde partners aan tafel zitten? “Het is eigenlijk een versterking van andere gremia met eenzelfde ambitie maar net met een iets andere invalshoek. Het is belangrijk dat je aan tafel zit met mensen die erover gaan en dezelfde visie delen. En gezamenlijk ben je sterker als het gaat over de financiering van die ambities. Hier kijken we heel nadrukkelijk ook naar het Rijk. De ambities zijn groot, gaan over gemeentegrenzen heen. Groen is niet aan een gemeente gebonden, dus de financiering moet ook gezamenlijk gebeuren. Zowel op nationaal als op lokaal niveau.”

Daadkracht en lef
Wat wordt de eerstvolgende stap? “We moeten nu concreet worden. Verder uitwerken van plannen en visies. Draagvlak is er. Nu is er daadkracht en lef nodig. Soms moet je gewoon dingen doen, dan kun je jezelf nog positief verrassen.” Aan wat voor projecten denkt Klaver dan? Als voorbeeld noemt ze Meijendel. “Je moet keuzes maken. Waar zet je de auto’s neer, in het gebied of aan de rand? De parkeerplaats van Meijendel ligt midden – echt midden – in het natuurpark.” Klaver zou het parkeerterrein graag naar de zijkant willen verplaatsen, waarmee de natuurbeleving versterkt wordt en het natuurgebied beschermd. “Ik zou dat het liefste ook in combinatie willen zien met andere projecten. Als je de poorten naar het NPHD meer naar de buitenkant verlegt, richting de N44, dan kun je van daaruit ook de landgoederen en het Groene Hart in. Als je een mobiliteitshub of een bezoekerscentrum veel meer aan de randen van Wassenaar en Den Haag maakt, dan wordt het gebied meteen groter.”

Wanneer gaat de uitvoering van start? Begin 2022 hoopt Klaver verder te kunnen gaan met ideeën uitwerken. Ze benadrukt dat Wassenaar zich hard zal blijven maken voor behoud van de groene omgeving en verbeteren van de leefkwaliteit. “Willen wij als gemeente en als regio toekomstbestendig zijn, dan moeten we ervoor zorgen dat het groen en de natuur beschermd blijven. Nu kunnen we het nog doen. We zijn nog niet te laat.”